زمان خواندن این مقاله حدودا 15 دقیقه است.
دسته : خواص دارویی ادویه جات
نویسنده : فلاح پور

تاریخ انتشار : 24-05-98

(15 rating, 3 votes)
Loading...

خواص گیاه آویشن این گیاه دارویی از قدیم الایام مورد توجه حکیمان بوده است. نام Thymus از لفظ یونانی Thymon برگرفته از واژه Thymos به معنای روح آمده است. مفهوم آن به دود یا رایحه باز می گردد. شاید چون برای دیدن، روح و دود یا همان رایحه هر دو خیلی رقیق  و ظریف هستند. شاید هم به این علت که بخور و یا دود کردن گیاه دارویی آویشن شفابخش بوده است. و یا شاید هم، چون دود آویشن رایحه ایی قابل توجه داشته است و یا شاید هم بدین علت که در روم باستان گیاه آویشن را روی محراب گذاشته و می سوزانند. در روم باستان اعتقاد بر این بود که بدین صورت پیش خداوند شفاعت می شوند. و همچنین طلسم ها شکسته می شود. همچنین دود آن باعث دور شدن عقرب ها هم می شود. آن ها همچنین گیاه دارویی آویشن را به عنوان ضد سم برای درمان نیش مار استفاده می نمودند.

برخی منابع هم می گویند نام آویشن Thymus از یک واژه مصری باستانی می آید که به گیاهان دارویی اطلاق می شود که طی فرآیند مومیایی کردن بکار می رفته اند. از استفاده مصریان از آویشن برای مومیایی کردن صرف نظر کنیم که مورد مصرف خیلی دلپذیری هم نیست.

یونانیان باستان از آویشن در حمام و یا از بخور آن در معابد خود استفاده می کردند و معتقد بودند این گیاه دارویی منبع ایجاد شهامت در افراد است. آویشن در درمان انواع سر دردها هم بکار می رفته. در اروپای قرون وسطی هم این گیاه دارویی در درون بالشت قرار داده می شد تا هم به ایجاد یک خواب آرام کمک کند و هم از کابوس دیدن صاحب آن بالشت جلوگیری به عمل آورد. مردم رمانی همچنین روی آویشن می خوابیدند تا مالیخولیا (نوعی افسردگی همراه با اندوه بی دلیل) را درمان کنند. در همین دوره زنان به شوالیه ها و جنگجویان خود هدایایی شامل برگ های آویشن می دادند و معتقد بودند آویشن برای آن ها شهامت به ارمغان می آورد.

آویشن است و عطر معروف آن. حدود 90% تولید جهانی اسانس آویشن تجاری را اسپانیا به عهده دارد. مهم ترین ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه دارویی آویشن شامل روغن های فعال تیمول، کارواکرول، لینالول، ترپینولن، بتاکاریوفیلن، وتوجان، فلاونوئید اریودیکتیول، تیمونین و کریسی لینئول است. سایر ترکیبات شامل اورسولیک، رزمارینیک و کافئیک اسید، رزین ها، تانن و ساپونین ها می باشد. تیمول و کارواکرول از مونوترپن های فنلی مهم هستند. اسانس آویشن نیز به طور کامل از ترپن ها ساخته شده است. که فراوان ترین آن ها مخلوطی از فنل های تیمول و کارواکرول است.

تیمول خلط آور، ضد میکروب و ضد کرم و ضد تشنج است. بیشتر اثرات درمانی آویشن را می توان به تیمول نسبت داد. تیمول با این همه خیر و خوبی ولی محرک پوست و مخاط هم هست. لذا باید با احتیاط تجویز شود. در چنین شرایطی تجویز روغن خالص معقول نیست و باید رقیق شود مثلا به صورت تنتور.

در مطالعات اخیر فلاونوئید اریودیکتیول را از مهم ترین فلاونوئیدهای غذایی با پتانسیل ضد دیابت اثبات نمودند که موجب افزایش جذب گلوکز توسط سلول ها و بهبود مقاومت به انسولین می گردد. یعنی همان عملکردی که داروی ضد دیابت بیگوآنیدی مانند متفورمین اعمال می کند.

جهت خواندن مقاله خواص انگور خرس و ترکیبات شیمیایی آن کلیک کنید.

آویشن جز آن دسته از گیاهان دارویی مناسب برای سرفه است در واقع باید گفته شود هر چه شربت سرفه گیاهی می بینید 90% آویشن است. به عنوان ضد سرفه و خلط آور در سرماخوردگی و التهاب نای و برونش و … به کار می روند. فرآورده هایی مثل شربت تیمیان، شربت و قطره تیمکس، قطره و شربت دروزیل، شربت دروزیل با عسل، شربت برونکلدین، شربت توسیان، شربت توسیان اطفال، شربت آویپکت، شربت برونکوتیدی، و برونکوسین، شربت دیاتوسین رژیمی، شربت برونکو باریج، قطره توسیگل، قطره توسیوین، قطره تیمی کلد. آویشن را در بخور اوکالیپتوس دینه (تسکین علائم سرماخوردگی، رفع احتقان بینی، سرفه و ضد عفونی کننده) نیز داریم. پرل و قطره گاسترولیت (درمان سندروم روده تحریک پذیر). کرم واژینال لکورکس (درمان عفونت های کاندیدائی و گاردنلایی واژن). کرم واژینال میکوزین (درمان عفونت های قارچی و میکروبی واژن و واژینیت مختلط). محلول استاپ اسنورینگ (برطرف کننده خروپف یا خرناس، ضد اسپاسم و ضد عفونی کننده مجاری تنفسی). اسپری آویشن (داروی کمکی در بهبود آفت).

1. یکی از خواص گیاه دارویی آویشن این است که ضد تهوع و استفراغ بوده و در رفع بی اشتهایی نیز مفید است.
2. گیاه دارویی آویشن مدر است و لذا به عنوان یک فاکتور کمکی مثل دم آلبالو در دفع شن کلیه به کار می رود.
3. تاثیر مثبت آن بر شب ادراری کودکان نیز مشاهده شده است. اما اینکه چطور یک ترکیب مدر می تواند تاثیر مثبتی بر شب ادراری داشته باشد جای بحث دارد.
4. فعالیت محافظ کبد تیمول با کاهش مرگ و میر بدلیل پیش درمانی در افراد دریافت کننده دوز بالای استامینوفن تایید گشت.
5. آویشن جز آن دسته از گیاهان دارویی است که به صورت موضعی برای التیام زخم ها تاثیر عالی دارد.
6. در مصرف خوراکی  همانگونه که در بالا دیدیم  در اکثریت قریب به اتفاق  شربت های ضد سرفه گیاهی وارد شده، برای درمان سیاه سرفه و انواع دیگر سرفه ها مصرف می شود.
7. آویشن سبب حفظ فلور روده و سبب تعدیل جمعیت میکروبی سیستم گوارش می شود.
8. تیمول و کارواکرول موجود در آویشن خواص ضد کرم داشته و در درمان حتی تنیا ورسیکالر هم موثر است.
9. ترکیبات گیاه دارویی آویشن علیه باکتری های گرم منفی و گرم مثبت خاصیت آنتی باکتریال (باکتریوسید یا باکتری کش) دارند. و خواص ضد میکروبی تیمول علیه باکتری های دهان مانند پورفیروموناس ژینژیوالیس Prophyromonas Gingivalis اثبات شده است.

در ادامه مطالب با خواص گیاه آویشن با بیتکی طب همراه باشید . . .

1. تیمول و کارواکرول اثرات مهاری بالایی علیه قارچ های پنی سیلیوم و 8 گونه ی مختلف از درماتوفیت ها دارند.
2. ترکیبات آویشن رشد میسلیال انواع آسپرژیلوس و سنتز آفلاتوکسین آن ها را مهار می کنند.
3. در محیط برون تنی عصاره آبی آویشن فعالیت مهاری علیه ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 و 2 (همان عامل ایجاد تبخال لب و تبخال تناسلی) و حتی ویروس مقاوم به داروی آسیکلوویر Aciclovir دارد. اما اثری بر تکثیر داخل سلولی ویروس ندارد.
4. این گیاه خواص معرق هم دارد.
5. روغن فرار یا اسانس آویشن سمی است و فقط در صورت رقیق شدن با روغن حامل مناسب مانند روغن بادام و .. است که می تواند موضعی استعمال گردد. البته سیاه نمایی نشود همه ی اسانس ها تنها در صورت رقیق شدن می توانند موضعی و نه خوراکی استفاده شوند. چون اسانس ها در زمره قوی ترین ترکیبات جهان هستند و این یعنی پتانسیل سمیت آن ها خیلی بالاست.
6. یکی دیگر از خواص گیاه آویشن خاصیت ضد شورگی و پاک کنندگی پوست می باشد.
7. ترکیبات فنلی موجود در این گیاه دارویی به عنوان مسدود کننده کانال کلسیم عمل می کنند. بدین ترتیب گیاه دارویی آویشن دارای اثر ضد اسپاسم و نیز کاهنده فشار خون نیز می باشد.

1. مصرف مداوم آویشن ممکن است ایجادالتهاب کبد نماید.
2. برگ گونه های مختلف آویشن بعضا دارای اجزای التهاب زا هستند که سبب سوزش و آزردگی دستگاه ادراری می شود.
3. اسانس این گیاه دارویی می تواند حساسیت پوستی ایجاد کند.
4. تیمول در فراورده های دهانی مانند خمیر دندان و نیز در شامپوها می تواند موجب التهاب مزمن لب و زبان و پوست سر گردد. ولی نترسید اینقدرها هم ترسناک نیست آویشن بیچاره. اتفاقا شاید همین عارضه جرقه ای شد برای بررسی خاصیت آنتی اکسیدانی و محافظ شیمیایی و پرتوی عصاره آویشن و درنهایت اختراع دهانشویه آویشن که می تواند بطور قابل توجه ای عوارض دهانی و موکوزیت ناشی از رادیوتراپی را در بیماران تحت درمان کاهش دهد و موجب بهبود شرایط زندگی بیماران و کاهش درد و رنج ناشی از درمان سرطان گردد.
5. ولی بترسید بدلیل اثر قاعده آور مصرف آویشن در بارداری و نیز در شیر دهی ممنوع است. آویشن جز آن دسته از گیاهان دارویی است که افراد باردار و شیر ده در خوردن آن باید با پزشک خود مشورت کنند.

بر اساس کاربرد سنتی گیاه دارویی آویشن، در اضطراب انسان مطالعه ای جهت بررسی های تکمیلی انجام گرفت که توسط EMP اثر ضد اضطراب عصاره آویشن را در رفتار رت اثبات نمود. آدم چه کم از رت دارد؟ شاید تاثیر مثبت آویشن بر شب ادراری کودکان به سبب همین اثرات ضد اضطراب آن باشد.

تحقیقات اخیر نشان دادند عصاره آویشن اثرات ترمیمی بر عملکرد حافظه و اختلالات رفتاری و یادگیری ایجاد شده توسط داروی اسکوپولامین Scopolamine دارد. لذا نتیجه می شود آویشن می تواند اثر گذاری مفیدی در درمان بیماری آلزلیمر هم داشته باشد. نام اسکوپولامین یا همان هیوسین Hyoscine آمد و اشاره ایی هم شد به اثرات منفی آن بر حافظه و فرآیند های شناختی. جای تعجب هم ندارد که این ترکیب با منشا گیاهی به عنوان یک آنتی کولینرژیک این اثرات را داشته باشد. چون آلزایمر و اختلالات شناختی مرتبط است. با کاهش سطح استیل کولین مغز، به همین علت هم اغلب داروهای ضد آلزایمر موثر، امروز مهارکنندگان استیل کولین استراز هستند. اما توجه داشته باشید خیلی از داروها عوارض جانبی آنتی کولینرژیک دارند مثل آنتی هیستامین ها پس از عوارض احتمالی این داروها بر حافظه غافل می باشید.